Hernia

Als fysiotherapeut zie ik regelmatig mensen in mijn praktijk die kampen met een hernia. De klachten zijn vaak intens: uitstralende pijn, krachtsverlies of het gevoel dat je je lichaam niet meer kunt vertrouwen. En dat is begrijpelijk — een hernia heeft impact. Maar gelukkig: in de meeste gevallen is er ook goed nieuws. Het grootste deel van de hernia’s herstelt vanzelf, zónder operatie.

In dit artikel neem ik je mee in wat een hernia precies is, hoe je het herkent en wat je kunt doen om goed en duurzaam te herstellen.

Feiten op een rij

• Jaarlijks krijgen tussen de 60.000 en 75.000 mensen in Nederland voor het eerst een hernia.
  
• Mannen hebben een iets hogere kans.
  
• De meeste klachten ontstaan tussen de 30 en 60 jaar.
  
• En het mooiste: ongeveer 88% herstelt zonder operatie.
  

Wat is een hernia?

Een hernia (voluit: hernia nuclei pulposi) ontstaat wanneer de zachte kern van een tussenwervelschijf door de stevige buitenlaag naar buiten drukt. Dit gebeurt meestal in de onderrug (lumbale hernia), maar soms ook in de nek (cervicale hernia).

De wervelkolom bestaat uit wervels met daartussen schijven die als schokdempers functioneren. De kern van zo’n schijf is soepel en veerkrachtig. Als de buitenring scheurt of verzwakt, kan de kern naar buiten puilen en op een zenuwwortel drukken — met klachten als gevolg.

Oorzaken en symptomen

Een hernia ontstaat vaak geleidelijk, maar soms ook acuut. Mogelijke oorzaken zijn:

• Langdurige verkeerde (werk)houding
  
• Slijtage of veroudering van de tussenwervelschijven
  
• Plotselinge overbelasting (bijvoorbeeld door tillen of draaien)
  
• Erfelijke aanleg
  

Herkenbare klachten bij een hernia:

• Pijn in de onderrug of nek
  
• Uitstralende pijn naar bil, been of voet (soms tot in de tenen)
  
• Tintelingen of een doof gevoel
  
• Krachtverlies in been of arm
  
• Moeite met bewegen, buigen of rechtop staan
  
• Verergering bij hoesten, niezen of persen
  

Let op: in zeldzame gevallen ontstaat het cauda syndroom, waarbij je controle over blaas of darmen verliest. Dit is een spoedgeval — neem direct contact op met een arts.

Diagnose en behandeling

De diagnose wordt gesteld op basis van een lichamelijk onderzoek, vaak aangevuld met een MRI-scan. Belangrijk om te weten: niet elke zichtbare hernia op een scan veroorzaakt klachten. Andersom kunnen klachten aanwezig zijn zonder dat er op de scan iets bijzonders te zien is.

De behandeling start meestal conservatief, dus zonder operatie. Denk aan:

• Pijnstilling en ontstekingsremmers
  
• Fysiotherapie gericht op houding, bewegen en spierkracht
  
• Oefeningen die de rug versterken en soepel houden
  
• Eventueel een injectie (wortelblokkade) bij ernstige zenuwpijn
  

Een operatie is alleen nodig als:

• De klachten na 6 tot 8 weken niet verbeteren
  
• Er sprake is van ernstig krachtsverlies
  
• De pijn het dagelijks functioneren te veel beperkt
  

In dat geval wordt vaak gekozen voor een microdiscectomie, een operatie waarbij het uitpuilende deel van de tussenwervelschijf wordt verwijderd.

Herstellen van een hernia

Het herstelproces kan enkele weken tot 3 à 6 maanden duren. In deze periode is het belangrijk om een balans te vinden tussen rust en beweging. Volledige bedrust is zelden nodig — juist actief blijven bevordert het herstel.

Tips voor herstel:

• Blijf in beweging (wandelen is ideaal)
  
• Vermijd zwaar tillen en lang stilzitten
  
• Let op je houding, vooral bij zitten en staan
  
• Slaap op een goed matras en wissel houdingen af
  
• Begin tijdig met oefeningen onder begeleiding
  

Let op: forceer niets. Pijn is altijd een signaal. Specifieke hernia-oefeningen kunnen helpen, maar alleen als ze goed worden opgebouwd en afgestemd op jouw belastbaarheid.

Van pijn naar perspectief

Een hernia kan je leven tijdelijk flink beïnvloeden. Maar het is géén eindstation. Met de juiste begeleiding, aandacht en geduld is herstel vrijwel altijd mogelijk.

Heb je klachten zoals uitstralende pijn, tintelingen of krachtverlies? Wacht dan niet af. Hoe eerder je in beweging komt — letterlijk en figuurlijk — hoe sneller je grip krijgt op je herstel.

Wil je weten wat voor jou de juiste aanpak is? Maak een afspraak. Samen kijken we wat jouw lichaam nodig heeft om weer in balans te komen.

Blijf niet lopen met onzekerheid of pijn. Je verdient een behandeling die bij je past — en een leven zonder klachten.